Dwie strategie walki o niepodległość Polski: Piłsudski i Dmowski

Artykuł analizuje dwie odmienne strategie walki o niepodległość Polski na początku XX wieku, reprezentowane przez Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Piłsudski, wierząc w osłabienie Rosji, dążył do stworzenia oddziałów strzeleckich i wywołania powstania w zaborze rosyjskim. Dmowski natomiast uważał, że głównym zagrożeniem jest germanizacja i opowiadał się za sojuszem z Rosją. Pomimo różnic, obie koncepcje, antyrosyjska i antyniemiecka, uzupełniały się. Plan Piłsudskiego początkowo zawiódł z powodu braku poparcia w zaborze rosyjskim, a Dmowski, nie mogąc przekonać Rosji do ustępstw wobec Polaków, przeniósł swoją działalność na Zachód. Akt 5 listopada 1916 r., ogłoszony przez Niemcy i Austro-Węgry, był przełomem, gdyż uznawał prawo Polaków do własnego państwa. Rewolucje w Rosji i przystąpienie USA do wojny zmieniły sytuację, umożliwiając Dmowskiemu uzyskanie poparcia mocarstw zachodnich dla sprawy polskiej. Ostatecznie, dzięki zbiegowi okoliczności i wysiłkom różnych ośrodków politycznych, Polska odzyskała niepodległość.